ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Στρατηγικοί στόχοι

Featured


Ακροπόλ Παλλάς


ΤΡΙΤΗ, 9 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2018

Μετά από τις 40 μέρες που αφιερώσαμε στην ενημέρωση, τη συνεργασία και το σχεδιασμό, μπορούμε σήμερα να καταθέσουμε τις στρατηγικές κατευθύνσεις μας για το επόμενο διάστημα.

Θεωρούμε σημαντικό να καθιερώσουμε στον διάλογο του υπουργείου Πολιτισμού με τους θεσμικούς και τους ανεξάρτητους δημιουργικούς δρώντες, καθώς και τις κοινότητες πολιτιστικής παραγωγής, χρήσης και κατανάλωσης, ένα σύγχρονο λόγο για τον πολιτισμό όσον αφορά την εννοιολόγηση, τις στρατηγικές προτεραιότητες, τη διαχείριση. Έχουμε ανάγκη τον διάλογο με τους ανεξάρτητους δημιουργούς που διαρκώς ανανεώνουν την αντίληψη μας για τον κόσμο, κι επίσης το διάλογο με όλες τις τόσο διαφορετικές κοινωνικές ομάδες, διότι ο πολιτισμός αναπνέει μέσα στην καθημερινότητα τους, οι πολίτες παράγουν, δεν καταναλώνουν μόνο, τον πολιτισμό. Σκοπεύουμε να αρθρώσουμε έναν σύγχρονο λόγο  για τον πολιτισμό, να μοιραστούμε μαζί σας το νόημα που κινεί τις στρατηγικές και τις προτεραιότητες μας, να προσπαθήσουμε να μετατρέψουμε την διαχείριση σε πολιτική διαδικασία.   

70ή Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Φρανκφούρτης 2018

Πέμπτη 11 Οκτωβρίου 2018


Το βιβλίο και οι μετανάστες φαίνονται καταρχάς σαν δύο ξένοι ασύμπτωτοι κόσμοι σε μια διεθνή Έκθεση βιβλίου στη σημερινή συγκυρία της μετανάστευσης στην Ευρώπη. Τι δουλειά έχουν οι μετανάστες και οι πρόσφυγες σε έναν χώρο στον οποίο δεν ανήκουν γλωσσικά και πολιτισμικά; Επιπλέον, το μεταναστευτικό είναι ένα από τα κατεξοχήν πολιτικά ζητήματα που προκαλούν φοβίες για την διακινδύνευση και νόθευση του ευρωπαϊκού πολιτισμού, την «υπεράσπισή» του απέναντι στους ξένους, τους διαφορετικούς. Στο όνομα αυτού του πολιτισμού και της καθαρότητάς του, ποικίλα ακροδεξιά σχήματα αναλαμβάνουν να νομιμοποιήσουν τη δράση τους σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Αλλά, στην πραγματικότητα, πρέπει πάντοτε να θυμόμαστε μαζί με την Χάνα Άρεντ ότι ο ίδιος αυτός ο ευρωπαϊκός πολιτισμός φέρει το σοβαρό βάρος σκοτεινής ιστορίας, ολοκληρωτικών ιδεολογιών, καταπάτησης ανθρώπινων δικαιωμάτων, στρατοπέδων συγκέντρωσης, ανορθολογισμού. Είναι η όψη της ιστορίας μας που θέλουμε να ξεχάσουμε, αλλά που αποτελεί την άλλη όψη της ευρωπαϊκότητας που μας αρέσει να προβάλουμε. Σε μια εποχή που η ακροδεξιά φαίνεται να ενδυναμώνεται σε όλη την Ευρώπη, που στο όνομα της ασφάλειας απέναντι στον «ξένο» ενεργοποιούνται τα πιο αντιδραστικά αντανακλαστικά των κοινωνιών μας, που ξανα-ανεχόμαστε δίπλα μας στρατόπεδα συγκέντρωσης, δεν είναι δυνατόν να μένουμε αμέτοχοι παρατηρητές ούτε να επικαλούμαστε το άλλοθι της άγνοιας ή της αθωότητας.

Υπεράσπιση του ευρωπαϊκού πολιτισμού σημαίνει την απάντηση στο ερώτημα ποιόν πολιτισμό θέλουμε; Θέλουμε την παράδοση της ανεξιθρησκίας, του κράτους δικαίου, της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ισότητας ανάμεσα στα φύλα, των δικαιωμάτων των παιδιών, του Διαφωτισμού και της αυτοκριτικής ευρωπαϊκής συνείδησης, ή τον ευρωπαϊκό πολιτισμό της φυλετικής και πολιτισμικής ανωτερότητας, της αποικιοκρατίας και του περίκλειστου εθνικισμού, των κοινωνικών ιεραρχιών και της πειθαρχίας κάτω από αυταρχικούς κανόνες;

Και αν όλοι και όλες θα απαντήσουν το πρώτο, το ζήτημα δεν είναι να περιχαρακώσουμε αξίες όπως η κοινοβουλευτική δημοκρατία, το κοινωνικό κράτος, ο ανθρωπισμός, η αλληλεγγύη με τρόπο που να αφορούν περίκλειστες ταυτότητες. Αυτός είναι ο μόνος βέβαιος τρόπος για να τις ακυρώσουμε στην πράξη και να οδηγήσουμε τις κοινωνίες μας σε μέλλοντα δυστοπικά. Το ζήτημα είναι πώς θα εφαρμόσουμε πιο τολμηρές πολιτικές, στην κατεύθυνση της συμπερίληψης και της εμβάθυνσης της δημοκρατίας. Θα είναι μια ανάσα τόσο για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, όσο και για τις σε μεγάλο βαθμό γερασμένες δημοκρατίες μας.

Ποιο ρόλο μπορούν να παίξουν συγγραφείς και εκδότες, λογοτέχνες, ιστορικοί και κοινωνικοί επιστήμονες, στην επικοινωνία με το κοινό, στη δημιουργία αναγνωστικών κοινοτήτων, στην ανάδυση και έκφραση ιδεών και συναισθημάτων, τα οποία θα δημιουργήσουν μια Ευρώπη που θα στοχαστεί πάνω στη μεταναστευτική εμπειρία ως μια καινούργια πρόκληση στην οποία πρέπει να απαντήσει με υπευθυνότητα, διορατικότητα και δημοκρατική ευθυκρισία;

Οι ευθύνες όλων μας, και κυρίως όσων χειρίζονται το λόγο και τον διαδίδουν είναι εξίσου μεγάλες με εκείνων που χαράζουν πολιτική, γιατί δημιουργούν την ατμόσφαιρα που μπορεί να ευνοήσει την αλληλεγγύη και τη συμβίωση ή τη δυσανεξία και το μίσος.

Είναι κρίσιμο να θυμόμαστε ποιο είναι πραγματικά το διακύβευμα.

9ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας

Η Υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά για το 9ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας

Πρωτοπορία και κινηματογράφος χορεύουν εδώ και δεκαετίες ένα ταγκό για δύο. Ο κινηματογράφος, η τέχνη της κινούμενης εικόνας, αποτέλεσε ούτως ή άλλως μια από τις μεγάλες πρωτοπορίες του 20ου αιώνα. Μεταμόρφωσε όχι μόνο την καθημερινότητα των ανθρώπων, αλλά και τον τρόπο που την φαντάζονταν, τον τρόπο που ονειρεύονταν το μέλλον. Έφτιαξε μια νέα γραμματική για τον κόσμο, και μάλιστα μια γραμματική που γοήτευε ολοένα και ευρύτερα κοινά. Ο κινηματογράφος, αντίθετα με άλλες μορφές τέχνης, ποτέ δεν αποκόπηκε από το ευρύ κοινό. Τα φώτα και οι δεξιώσεις στις επίσημες πρεμιέρες πήγαιναν πλάι πλάι με τον πασατέμπο στο θερινό σινεμά της γειτονιάς. Ο πειραματικός κινηματογράφος δεν αναμετρήθηκε μόνο με καινούργιες φόρμες. Δοκίμασε νέα σενάρια για τον κόσμο μας, συναντήθηκε με τα κοινωνικά κινήματα, έβαλε σε εικόνες και ήχο τις αγωνίες και τα αδιέξοδα των ανθρώπων απέναντι στις μικρότερες και τις μεγαλύτερες στροφές των καιρών. Και παράλληλα, οι κινηματογραφικές ταινίες έγιναν το αποκούμπι της φτωχολογιάς, αντανάκλαση και διέξοδος από τις πιέσεις του καθημερινού μόχθου. Η πρωτοπορία και ο πειραματισμός συναντήθηκαν πολλές φορές με την ποπ κουλτούρα. Άλλες τόσες κινήθηκαν σε δρόμους ασύμπτωτους.

Πού στέκονται οι πρωτοπορίες σήμερα; Πώς σχετίζονται με τις αγωνίες και τα αδιέξοδα της εποχής μας και πόσο μπορούν να εμπνεύσουν τους θεατές να φανταστούν ένα καινούργιο σενάριο για τον κόσμο; Πόσο έχουν αλλάξει οι θεματικές και οι φόρμες από τις πρωτοπορίες των αρχών του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα; Πώς επηρεάστηκαν από τη συνάντησή τους με τον εμπορικό κινηματογράφο και τα δίκτυα παραγωγής; Πόσο, και κυρίως πόσοι, καταλαβαίνουν τις γλώσσες της πρωτοπορίας; Πώς θα γίνει η πρωτοπορία υπόθεση όχι μόνο των σινεφίλ, αλλά και ενός κοινού που είναι διστακτικό στο να την προσεγγίσει; Τα ερωτήματα αυτά είναι κεντρικά για να καταλάβουμε τη θέση του πειραματικού και πρωτοποριακού κινηματογράφου στο πολιτισμικό σύμπαν των ημερών μας.

Το Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου είναι από τους λίγους θεσμούς στην Αθήνα που φροντίζουν να διαμεσολαβεί την πρωτοπορία και να την φέρνει στην κεντρική σκηνή. Φτιάχνει τα πλαίσια μέσα από τα οποία μπορούμε να την προσεγγίσουμε. Διευκολύνει τη συνάντηση ανάμεσα σε παλιούς και νέους δημιουργούς, ανάμεσα σε καθιερωμένες και πειραματικές κινηματογραφικές φόρμες, ανάμεσα στην εγχώρια και την παγκόσμια παραγωγή. Πάνω από όλα, καθιστά τον πρωτοποριακό κινηματογράφο «ορατό» στο κοινό. Ξεκλειδώνει έναν κόσμο που σε πολλούς μοιάζει απρόσιτος. Ευχή μας να διευρύνεται διαρκώς, να γίνεται περισσότερο ποικιλόμορφο, να ενθαρρύνονται νέες και πολυδιάστατες αναγνώσεις.

Με αυτές τις σκέψεις, και συγχαρητήρια στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας για την προσφορά της στην κινηματογραφική τέχνη στην Ελλάδα, καλωσορίζω την έναρξη του 9ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου.

6η BIENNALE ΑΘΗΝΑΣ

Featured

Από πού γεννιέται το καινούργιο; Πώς μπορεί η σύγχρονη τέχνη να αφουγκραστεί τους προβληματισμούς και να συντονιστεί με τις σημερινές κοινωνίες της πολυπολιτισμικότητας, της κρίσης, της κατάτμησης, της ρευστότητας και των συχνών εναλλαγών, της ψηφιακής πραγματικότητας, των πολλαπλών και παράλληλων επιπέδων, των πολώσεων, της υβριδικότητας; Πώς μπορεί η τέχνη να κατεβεί από τον Παρνασσό, να βγει από τις απαστράπτουσες αίθουσες των εκθέσεων και να συνομιλήσει με το ποικίλο πλήθος που κυκλοφορεί στους δρόμους; Πώς μπορεί να μεταφράσει το ιδίωμα της πρωτοπορίας στις γλώσσες που ακούγονται γύρω μας, χωρίς να θυσιάσει τα νοήματα που θέλει να μεταδώσει; Πώς μπορεί να διαπραγματεύεται με τον εαυτό της, προκαλώντας το ενδιαφέρον μυημένων και αμύητων;     

Προσδοκούμε οι Μπιενάλε, όπως και τα φεστιβάλ στον κινηματογράφο, να αποτελέσουν κόμβους μιας νέας ανεξάρτητης πολιτικής για τον πολιτισμό, μακριά από πατερναλισμούς και αποκλεισμούς.

Προσδοκούμε ο θεσμός να μην είναι βιτρίνα έκθεσης έργων, αλλά να παρακινεί και να διαμορφώνει τους νέους καλλιτέχνες να σκεφθούν ριζοσπαστικά και να τους ωθεί σε διάλογο μεταξύ τους αλλά και με τους πιο απίθανους συνομιλητές.

Προσδοκούμε από την τέχνη να μας κάνει να δούμε τα πράγματα, και τον εαυτό μας ανάμεσά τους, διαφορετικά, εκτός πλαισίου, από οπτικές γωνίες που δεν είχαμε σκεφτεί πριν. Και να μας καλεί να δούμε την ίδια την τέχνη και τις σχέσεις μας μαζί της με τον τρόπο αυτό.

Προσδοκούμε να μας δείξει η Μπιενάλε της Αθήνας τη σχέση της με την πόλη. Έχει αναπτύξει οργανικούς δεσμούς μαζί της, ανήκει στα δρώμενά της, ή απλώς φιλοξενείται σ’ ένα χώρο της, όπως θα φιλοξενούνταν σε έναν οποιοδήποτε χώρο;

Προσδοκούμε τέλος η Μπιενάλε να ανανεώσει το πολιτισμικό κεφάλαιο της χώρας, να στοχαστεί στο χτες και στο σήμερα, να μην είναι μια κλειστή ετεροτοπία, αλλά να ξαναφέρει την ουτοπία ως ανοιχτή δυνατότητα. 

Ζητάμε πολλά; Θα δείξει. Καλή επιτυχία!

Ελληνογερμανικό Συνέδριο Λογοτεχνών Syn_Energy_Berlin_Athens

Αμβλύνοντας τη δυσπιστία, προάγοντας την επικοινωνία μεταξύ των λαών, σε μια κατεύθυνση δημοκρατική

«Η τυραννία της Ελλάδας στη Γερμανία», «Η Γερμανία καταδυναστεύει την Ελλάδα». Οι παραδοχές αυτές, όσο και αν ακούγονται αντιφατικές, ήταν καθοριστικές για την αμοιβαία εικόνα και τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών και των λαών τους σε διαφορετικές χρονικές συγκυρίες στη διάρκεια των τελευταίων 100 χρόνων. Η πρώτη είναι τίτλος δημοφιλούς βιβλίου στον μεσοπόλεμο, η δεύτερη ακουγόταν συχνά στην περίοδο της οικονομικής κρίσης. Υπάρχουν κι άλλες, που η καθεμιά τους ακουμπά σε διαφορετικές συναντήσεις μεταξύ των δύο λαών. Μπορεί να πει κανείς ότι οι δύο χώρες σε έναν βαθμό συνδιαμορφώθηκαν. Πράγματι, η Γερμανία του 19ου αιώνα διαμορφώθηκε υπό την αιγίδα του ελληνικού κλασικισμού. Και η Ελλάδα έγινε κράτος την ίδια εποχή, από μια βαυαρική δυναστεία και τους νομοθέτες της. Γερμανικό μοντέλο ακολούθησε το ελληνικό πανεπιστήμιο και γερμανοσπουδαγμένοι ήταν οι πρώτοι καθηγητές του. Στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο η Ελλάδα διχάστηκε, όταν ο βασιλιάς υποστήριζε να παραμείνει η χώρα ουδέτερη, ευνοώντας τα γερμανικά συμφέροντα, ενώ ο πρωθυπουργός υποστήριζε την ανάμιξή της στον πόλεμο, στο πλευρό της Αντάντ. Και στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Γερμανοί επέβαλλαν στην Ελλάδα μια πολύ σκληρή κατοχή, με βαρύ φόρο σε ανθρώπινες ζωές και τεράστιες καταστροφές στις υποδομές και την οικονομία. Συνέπεια αυτής της κατοχής ήταν και ο ελληνικός εμφύλιος, που αποτελεί μια από τις πιο τραυματικές περιόδους της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας. Τη δεκαετία του 1960 οι Έλληνες μετανάστευσαν στη Γερμανία, βρίσκοντας διέξοδο από την κατεστραμμένη οικονομία της χώρας και συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην ανοικοδόμηση της Γερμανίας. Στην περίοδο της δικτατορίας του 1967, η Γερμανία στάθηκε αλληλέγγυα στον αντιδικτατορικό αγώνα στην Ελλάδα. Την περίοδο της οικονομικής κρίσης, η Γερμανία πίεσε την Ελλάδα για έξοδο από την ευρωζώνη. Δυο αιώνες Ελλάδα και Γερμανία χορεύουν, πότε φιλικά και πότε εχθρικά. Και σήμερα;  

Εδώ έρχεται να συμβάλλει καθοριστικά η πολιτισμική πύλη Ελληνογερμανικές Συναντήσεις / diablog.eu. Λειτουργώντας ως πολιτισμικός διαμεσολαβητής, γεφυρώνει το κενό της ανοικειότητας, προσπαθώντας να αμβλύνει τη δυσπιστία όχι με μια από τα πάνω παρέμβαση, αλλά προάγοντας την επικοινωνία μεταξύ των λαών. Δημιουργεί τον απαραίτητο χώρο και το αναγκαίο ασφαλές περιβάλλον, ώστε οι πολίτες των δύο χωρών να μπορούν, με συστηματικό και δομημένο τρόπο, να επικοινωνούν τις εμπειρίες τους, να μοιράζονται τις σκέψεις τους, τις ανησυχίες και τα όνειρά τους, μέσα από την πολιτισμική τους παραγωγή να μεταφράσουν οι μεν αυτό που λένε οι δε. Αποτελεί τομή στον τρόπο που διαχειριζόμαστε την διαδικασία πολιτισμικής οικείωσης και μάλιστα σε μια κατεύθυνση δημοκρατική. Για το λόγο αυτό αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στην Michaela Prizinger, μια λαμπρή φιλόλογο, μαθήτρια του Gunnar Hering, ενός επίσης μεγάλου γερμανού ιστορικού που έγραψε διεισδυτικές αναλύσεις για την Ελλάδα, που είχε την πρωτοβουλία να δημιουργήσει τις Ελληνογερμανικές Συναντήσεις, και σε όλους όσους συμμετέχουν σε αυτό το εγχείρημα.

Θερμά συγχαρητήρια αξίζουν επίσης στο πολιτιστικό ταμείο του Βερολίνου Hauptstadtkulturfond και το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος για την υποστήριξη του συνεδρίου. Με αυτές τις σκέψεις και με την ελπίδα να αποτελέσει εφαλτήριο για μια στενότερη επικοινωνία μεταξύ των δύο λαών στην λογοτεχνική και γενικότερα την πολιτισμική παραγωγή, εύχομαι κάθε επιτυχία στο Syn_Energy_Berlin_Athens.

17.10.2018

Τελετή λήξης του Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας

Featured

22 Σεπτεμβρίου 2018

Το κλίμα, η γλώσσα και ο τόνος των ταινιών μικρού μήκους διαφέρει ριζικά από τις άλλες γραφές, τα μέσα και τα μηνύματα που κυκλοφορούν γύρω μας.

Γεννημένες μέσα στο ίδιο οικονομικό και κοινωνικό-πολιτισμικό περιβάλλον τα χρόνια της κρίσης, οι μικρού μήκους ταινίες αποτελούν μια όαση στοχασμού, προβληματισμού, άμεσων ή υπαινικτικών αναφορών σ’ αυτήν. Επιλέγουν να είναι περισσότερο μαρτυρίες και μελέτες της κρίσης παρά καταγγελίες της. Διαφέρουν στην ένταση, που τη χρησιμοποιούν με μέτρο, ενώ στις δύο άλλες περιπτώσεις χρησιμοποιείται εκκωφαντικά και καθ’ υπερβολή, διαφέρουν στην αναζήτηση των αιτίων, των ενόχων, των λύσεων.

Η κρίση στις μικρού μήκους ταινίες δεν ήταν η αρχή και το τέλος, αλλά ένας σκληρός πυρήνας προβλημάτων στη ζωή των ανθρώπων που πρέπει να τον διαχειριστούν και να τον υπερβούν. Ο φακός είναι επικεντρωμένος στις μικρές ιστορίες καθημερινών ανθρώπων, στα συνηθισμένα προβλήματα. Τις κατοικούν μικροεπαγγελματίες, μισθωτοί, οικογένειες, ζευγάρια, πρόσφυγες. Αφορούν στάσεις ζωής, ηθικά διλήμματα ή ακόμη και τα μεγάλα αφηγήματα στα οποία η εποχή μας οδηγεί.

 Οι νεαροί και νεαρές, κατά τεκμήριο, σκηνοθέτες που τις έχουν γυρίσει αναφέρονται στην αβεβαιότητα και την ανασφάλεια που επικρατεί στους ευάλωτους μεσαίους ανθρώπους. Μιλούν για το φόβο, το θυμό, το αίσθημα αδικίας αλλά και την εσωτερική απελπισία. Αγγίζουν τις χορδές της ευαισθησίας, τις κλίμακες του τυχαίου, τα σχέδια εξόδου από το αδιέξοδο έτσι όπως συνήθως γίνονται κάτω από πίεση, πρόχειρα, χωρίς επεξεργασία και προοπτική. Στη θέση της μεγαλοστομίας και της ρητορικής, εδώ βρίσκει κάποιος ρεαλιστικές υπαινικτικές σκηνές, μετρημένους διαλόγους, σκεπτικά πρόσωπα και βλέμματα απορίας. Δεν αφήνεται χώρος για κραυγαλέες καταγγελίες και συμβολικές αντιπαραθέσεις, το παράπονο, η αγωνία, το δάκρυ είναι πολύ προσωπική έκφραση που δεν προσφέρεται για δημόσια κατανάλωση, αντίθετα την αποφεύγει.

Σ’ αυτή την κλίμακα αποχρώσεων υπάρχει χώρος για παρατήρηση, διάλογο, κατανόηση. Είναι μια κινηματογραφική κουλτούρα, που ανασαίνει στους ρυθμούς της κοινωνίας και των προβλημάτων της, σε συλλογικό και ατομικό επίπεδο. Αυτή η διαπίστωση με κάνει τώρα να είμαι προσεκτική στα νέα μηνύματα που μας επιφυλάσσουν αυτή τη χρονιά οι δημιουργοί. Η τέχνη έχει το προνόμιο να διαισθάνεται όχι μόνο τις δυσκολίες και τα αδιέξοδα αλλά και τη στιγμή της προσδοκίας για καλύτερες μέρες. Τέτοιες στιγμές ζήσαμε στο φεστιβάλ φέτος.

Δήλωση στην εφημερίδα «Αυγή» για την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά

Παρασκευή 21 Σεπτεμβρίου 2018

Είναι αυτονόητη η θέση της Κυβέρνησης και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού: η πολιτιστική κληρονομιά δεν παραχωρείται, δεν υπάγεται σε καθεστώς συναλλαγής. Τα πολιτιστικά μνημεία προστατεύονται και το νόημα αυτής της προστασίας δεν αλλάζει. Η συλλογική μνήμη μας τα προστατεύει, η δημοκρατία μας τα προστατεύει, το Σύνταγμά μας τα προστατεύει.

Η διαχείρισή τους αποτελεί αποκλειστική και αδιαπραγμάτευτη αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Οι αρχαιολόγοι και όλοι οι άνθρωποι του πολιτισμού εργάζονται καθημερινά για να τα διατηρήσουν, δίνοντας σύγχρονο νόημα στην ύπαρξή τους. Η κοινωνία προχωρά και αναπτύσσεται, βγαίνει από την κρίση και προσδοκεί την επόμενη μέρα. Τα αρχαία μνημεία και κάθε ιστορικός τόπος μνήμης –από το πιο μικρό ιερό σε μια απομακρυσμένη γωνιά της χώρας μέχρι την Ακρόπολη– θα είναι πάντα εκεί ως σταθερά σημεία αναφοράς· όχι της συγκυριακής αγωνίας των πρωτοσέλιδων, αλλά της σιγουριάς μας για κάθε νέα σελίδα που γράφουμε από ‘δω και πέρα. Δεν πωλούνται, ανήκουν στους πολλούς, ανήκουν σε όλους μας.

Τα αρχαία μνημεία, τα μουσεία, οι αρχαιολογικοί χώροι, οι ιστορικοί τόποι, η άυλη κληρονομιά, το σύνολο της πολιτιστικής κληρονομιάς στη χώρα μας συνθέτουν ένα σημαντικό μέρος του πολιτισμικού χάρτη πάνω στον οποίο καλούμαστε να σχεδιάσουμε στρατηγικές για τη διεύρυνση της πολιτισμικής δημοκρατίας. Η κουλτούρα δεν είναι μονοσήμαντη έννοια. Είναι ζωντανή, εξελίσσεται, μεταμορφώνεται, συνδιαμορφώνεται με την κοινωνία, τις ανάγκες της και τις προσδοκίες της. Ως εκ τούτου η κουλτούρα είναι συνυφασμένη με το δημόσιο συμφέρον και εγγυάται πως η δημοκρατία στη χώρα μας είναι πράγματι υπόθεση των πολλών. Μέρος αυτής της κουλτούρας είναι τα αρχαία μνημεία και τα νοήματά τους.

Στερέωση, Αποκατάσταση, Αναστήλωση, Ανάδειξη Γέφυρας ΄Αραχθου στην Πλάκα

Featured


Η αναστήλωση του ιστορικού γεφυριού του Άραχθου στην Πλάκα είναι ένα έργο με πολλές σημασίες.

Άραχθος, σημαίνει ο ποταμός που κυλάει ορμητικά, χτυπάει και δεν αφήνει τίποτε στο πέρασμά του. Και πολιτισμός στον Άραχθο ήταν τα γεφύρια που χτίστηκαν από λαϊκούς αρχιτέκτονες και το χτίσιμό τους έγινε μύθος και τραγούδια για να υπογραμμίσει αφενός τις δυσκολίες, αφετέρου την ανθρώπινη ευρηματικότητα, επιμονή, μαστοριά. Γεφύρι σημαίνει την επιβολή της κοινωνίας, των καθημερινών ανθρώπινων αναγκών πάνω στα στοιχεία της φύσης.

Βρισκόμαστε σε ένα ιστορικό ποτάμι, γιατί εδώ έγινε η μάχη του Πέτα, όπου θυσιάστηκε το άνθος του ευρωπαϊκού φιλελληνισμού, το ποτάμι ήταν  το ελληνοτουρκικό σύνορο έως το 1912, γύρω από   αυτό έγιναν αιματηρές μάχες (οι ιταλοί Γαριβαλδινοί στους βαλκανικούς πολέμους), αλλά και τα παρακείμενα χωριά κάηκαν από τους Γερμανούς στην κατοχή. Μια ιστορία όπου ο πόλεμος συναντά την καθημερινή δημιουργικότητα, όπου το ευρωπαϊκό με τις δυο όψεις του, την ελπιδοφόρα αλλά και την καταστροφική, συναντά το τοπικό ηπειρώτικο. Και μια συνάντηση, όπου σήμερα οι σύγχρονοι αρχιτέκτονες και μηχανικοί, έρχονται να αναμετρηθούν με τους παλιούς μαστόρους για να ξαναφτιάξουν το γεφύρι.

Η κοινωνία της Ηπείρου είδε συμβολικά στο πέτρινο γεφύρι το δομημένο παρελθόν της, αλλά και ταυτόχρονα στην αναστήλωση του, τη δυναμική μιας πολυεπίπεδης ανάκαμψης. Γι’ αυτό άμεση ήταν και η αντίδραση της Πολιτείας, που εξαρχής έθεσε ως προτεραιότητα την αποκατάσταση του μνημείου, διασφαλίζοντας τη χρηματοδότηση του έργου και, κυρίως, μεριμνώντας για όλα όσα συνιστούν μια πλήρη και αποτελεσματική θεσμική διαδικασία.

Η στιγμή της υπογραφής είναι συμβολική αλλά ουσιαστική, καθώς ολοκληρώνεται με επιτυχία ο πρώτος κύκλος και πλέον μπαίνουμε στην τελική ευθεία για την αποκατάσταση του μνημείου.

Το γεφύρι που θα αναστηλωθεί είναι βέβαια  η υλική μαρτυρία που διασώζεται για τις μελλοντικές γενιές. Αλλά θα έχει ταυτόχρονα και μια νέα ταυτότητα, καθώς θα ενσωματώσει την τεχνογνωσία, τα θεσμικά ανακλαστικά και την κοινωνική συμμετοχή.

Τόσο με τους νέους αυτοκινητόδρομους που διατρέχουν σήμερα την Ήπειρο όσο και με την αναγέννηση της Πλάκας, αυτό που βλέπουμε είναι καταρχάς η άρση των αποκλεισμών, η ενίσχυση της επικοινωνίας, αλλά και η επικοινωνία ανάμεσα στο τώρα και την ιστορία. 

Αξίζουν συγχαρητήρια στους σύγχρονους πρωτομάστορες και μαστόρους, στους καλφάδες αλλά και στα τσιράκια τους. Χωρίς όλους αυτούς, δεν χτίζονται γεφύρια προς το παρελθόν και γέφυρες προς το μέλλον!

Μήνυμα για την επέτειο της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα

Featured

Τρίτη 18 Σεπτεμβρίου 2018

Αυτό ήταν που έκανε τον Παύλο Φύσσα επικίνδυνο για την Χρυσή Αυγή. Η τέχνη του προκαλούσε δυσανεξία με τον ίδιο τρόπο που προκαλεί δυσανεξία η ελευθερία της έκφρασης. Ήταν η έμπρακτη αμφισβήτηση του δόγματος ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος να ζεις. Η Χρυσή Αυγή αποφάσισε να τον αφανίσει, για να αφανίσει την πολιτισμική πρακτική του, την απήχηση της μουσικής γλώσσας του Killah P. στα νέα παιδιά που δεν θέλουν να τους λένε τι και πώς θα κάνουν. Ο Παύλος Φύσσας δολοφονήθηκε επειδή αρνήθηκε να φοβηθεί ενόσω βρισκόταν στη «γειτονιά» του. Είχε μια άλλη αντίληψη για τη λαϊκή γειτονιά της εργασίας και της σχόλης, των ονείρων και των τραγουδιών, της παρέας, της αξιοπρέπειας, των αγώνων. Οι γειτονιές του Killah P. είναι οι συμμετοχικοί χώροι όπου ανθίζουν οι νεανικές κουλτούρες, οι αντιστάσεις απέναντι στον φασισμό και η ελπίδα για ένα καλύτερο κόσμο. Από αυτόν τον χώρο θα έρθει η ιστορική δικαίωση του Παύλου Φύσσα.

Ο Παύλος Φύσσας ήταν ενεργό μέλος της ανεξάρτητης μουσικής σκηνής από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν ακόμη δούλευε στην ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη στο Πέραμα. Εκφράστηκε μέσα από τη χιπ χοπ και το low bap, τα μουσικά είδη που άνθιζαν στην περιοχή, μακριά από δισκογραφικές εταιρείες και εμπορικά δίκτυα. Γι’ αυτόν η μουσική παραγόταν από τον κόσμο και για χάρη του. Συναυλίες χωρίς εισιτήριο, στις πλατείες και τις γειτονιές, που απηχούσαν τις ανησυχίες των νέων της γενιάς του, τις δυσκολίες της καθημερινής βιοπάλης, την αναμέτρηση με το φίδι του φασισμού που είχε αρχίσει να ζώνει τις λαϊκές γειτονιές. Οι δολοφονίες του Γρηγορόπουλου και του Τζουλιάνι, η κρίση, ο ρατσισμός απέναντι σε πρόσφυγες και μετανάστες, η κρατική βία, το όραμα ενός δικαιότερου κόσμου ήταν οι κύριες θεματικές των τραγουδιών του. Ο Killah P. ήθελε να τελειώνει με το παρελθόν, το «ήθος του οποίου είχε αυτοκτονήσει», για χάρη ενός ομορφότερου αύριο. Με την τέχνη του έφερε στο προσκήνιο το «ακατέργαστο», απαράμιλλα όμως ζωντανό, υλικό της καθημερινής κουλτούρας. Αναπαράστησε τις νέες πρακτικές και τις αντιφάσεις που γέννησε η εποχή της κρίσης. Το σύστημα κατηγόρησε το έργο του για χυδαιότητα. Ο ίδιος έλεγε πως το έργο του ήταν «αυστηρώς ακατάλληλο για ανήλικους, φιλότεχνους και για φιλόφιλους». Ήταν κατάλληλο για ανθρώπους με σάρκα και οστά, με προβλήματα και όνειρα, που γύρευαν, όπως κι αυτός, μια ανάσα ελπίδας. Ήταν κομμάτι της λαϊκής κουλτούρας, των ανθρώπων που αναμετριούνται με τους πραγματικούς όρους της κοινωνικής μας ύπαρξης, του φαντασιακού που τροφοδοτεί τις καθημερινές μας πολιτισμικές αναπαραστάσεις.

Ομιλία της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Μυρσίνης Ζορμπά στα εγκαίνια του 47ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Ζάππειο

Featured

Είναι σημαντικό που οι Εκθέσεις Βιβλίου έχουν μπει πλέον στην κανονική ροή του κυκλώματος της ενημέρωσης του κοινού, του μάρκετινγκ και της διακίνησης του βιβλίου, ξεπερνώντας τις οργανωτικές και οικονομικές δυσκολίες που συναντούσαν πριν από μερικές δεκαετίες, όταν ξεκίνησαν.

Είναι, βέβαια, φανερό ότι δεν είναι όλες οι εκθέσεις ίδιες. Διαφέρουν ως προς τον φορέα, τον αριθμό των εκδοτών που συμμετέχουν, τον όγκο των βιβλίων, τη στόχευση κοινού, τις παράλληλες εκδηλώσεις, εντέλει την οργάνωση, την απήχηση και την οικονομική τους αποδοτικότητα. Αυτές οι διαφοροποιήσεις δημιουργούν την ανάγκη να σκεφτούμε και να συζητήσουμε, αξιοποιώντας την εμπειρία που έχει συσσωρευτεί όλα αυτά τα χρόνια, τις δυνατότητες βελτίωσης και τις προοπτικές τους.

Χρειάζεται επίσης να συζητήσουμε πώς συμπεριφέρθηκε στα χρόνια της κρίσης το αναγνωστικό κοινό, που ασφαλώς είχε οικονομικές δυσκολίες, κάτι που αντανακλά στο μέγεθος, τη συγκέντρωση και τα οικονομικά των εκδοτικών οίκων αλλά και επηρεάζει όλους τους κλάδους του βιβλίου, από τους συγγραφείς και τους μεταφραστές, ως τους βιβλιοπώλες και τους τεχνικούς της παραγωγής.

Δυστυχώς, η κατάργηση του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου επέφερε ισχυρό πλήγμα τόσο στην γενικότερη διαρθρωτική υποστήριξη του βιβλίου στο τόπο μας, όπως τουλάχιστον ήταν οι προδιαγραφές και οι στόχοι του ΕΚΕΒΙ, αλλά και στον ιδιαίτερο και σημαντικό τομέα της έρευνας και της μελέτης του κόσμου του βιβλίου. Σήμερα γνωρίζουμε λιγότερα απ’ όσα μας είναι αναγκαία προκειμένου να κάνουμε συγκρίσεις για την πορεία της παραγωγής και της κατανάλωσης, να κάνουμε συγκρίσεις, να πάρουμε αποφάσεις.

Μετά από την κρίση και προσβλέποντας στην επόμενη μέρα της οικονομικής και πολιτισμικής ανάπτυξης της χώρας, είναι θεωρώ η στιγμή, να αποδεχθεί ξανά η Πολιτεία την ευθύνη της απέναντι στο βιβλίο ως πρωταρχικό πολιτιστικό αγαθό. Επισπεύδοντας την επανίδρυση του θεσμού πάνω σε στέρεες βάσεις που θα ανταποκρίνονται στις νέες ανάγκες και προοπτικές θα έχουμε κάνει το βήμα προόδου που αξίζει τόσο ο κόσμος του βιβλίου, όσο και το δυνάμει αναγνωστικό μας κοινό. Έχουμε υποχρέωση να το κάνουμε τώρα που οι συνθήκες άρχισαν να είναι πιο ευνοϊκές και γυρίζουμε σελίδα. Κι αυτό, μέσα από σοβαρό και τεκμηριωμένο δημόσιο διάλογο και προσβλέποντας στο μέλλον των μικρών και μεγάλων αναγνωστών που κατάφεραν να διατηρήσουν ζωντανή την επιθυμία της ανάγνωσης σε μια χώρα που ποτέ στο παρελθόν δεν φρόντισε να επενδύσει στις βιβλιοθήκες, στερώντας από τους πολίτες το δικαίωμα στη δωρεάν πρόσβαση στην ανάγνωση. Ο νέος θεσμός βιβλίου δεν είναι παρά το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση και οφείλουμε να το κάνουμε αποφασιστικά και γρήγορα, όλοι μαζί, με σύμπνοια και το όραμα ζωντανό.

Με αυτές τις σκέψεις σας εύχομαι καλή επιτυχία!